Bij elk overlijden in Nederland is zorgvuldig onderzoek vereist om de aard en omstandigheden van de dood vast te stellen. 

Dit onderzoek, bekend als lijkschouw, heeft als belangrijkste doel het identificeren van natuurlijke en niet-natuurlijke doodsoorzaken, zoals misdrijven of ongevallen,

Doel van de lijkschouw:

Het doel van de lijkschouw is tweeledig: ten eerste om de oorzaak van overlijden vast te stellen en ten tweede om eventuele verdachte omstandigheden te onderzoeken. Dit proces is van essentieel belang voor het verlenen van verdere actie en het verstrekken van duidelijkheid aan betrokken partijen zoals de nabestaanden.

Onderzoek naar natuurlijke of niet-natuurlijke dood:

Voordat een lijkschouw plaatsvindt, moet eerst de dood worden vastgesteld. Volgens de Wet op lijkbezorging moet na het overlijden zo snel mogelijk een lijkschouw worden uitgevoerd door de behandelend arts, die meestal de hoofdbehandelaar van de patiënt is. Indien niet beschikbaar, kan dit worden overgenomen door een waarnemend arts, zoals die van de huisartsenpost.

De lijkschouwer onderzoekt de overledene om vast te stellen of er sprake is van een natuurlijke doodsoorzaak. Als dit het geval is, kan de schouwer de benodigde documenten invullen, waaronder een verklaring van overlijden en een doodsoorzaakverklaring.

Wist je dat de termen "A-verklaring" en "B-verklaring" worden gebruikt om onderscheid te maken tussen verschillende documenten met betrekking tot overlijden? De A-verklaring, ook wel bekend als de verklaring van overlijden, wordt afgegeven door een arts en bevestigt het feit van overlijden. De B-verklaring, ook wel bekend als de doodsoorzaakverklaring, geeft de specifieke oorzaak van overlijden aan.

Bij een niet-natuurlijke dood of twijfel hierover, wordt het lichaam 'in beslag genomen', wat betekent dat verdere handelingen worden stopgezet en een gemeentelijk lijkschouwer wordt ingeschakeld. Deze kan indien nodig forensische opsporing en/of de politie betrekken voor verder onderzoek.

De lijkschouw zelf:

Tijdens de lijkschouw onderzoekt de schouwend arts het lijk om de doodsoorzaak vast te stellen. Dit kan variëren van een eenvoudig onderzoek tot een uitgebreider onderzoek, afhankelijk van de omstandigheden rondom het overlijden. Het kan onder meer bestaan uit lichamelijk onderzoek, observatie, overleg met betrokkenen en raadpleging van medische dossiers.

Indien de lijkschouw resulteert in een natuurlijke doodsoorzaak, kunnen de vereiste documenten worden ingevuld en kan het beslag worden opgeheven. Als er echter sprake is van een niet-natuurlijke doodsoorzaak, zal de gemeentelijk lijkschouwer verdere actie ondernemen in overleg met de officier van justitie.

Belang van de lijkschouw:

De lijkschouw is belangrijk voor het vaststellen van de doodsoorzaak en het nemen van gepaste maatregelen. Het biedt niet alleen duidelijkheid aan nabestaanden en behandelaars, maar zorgt er ook voor dat eventuele misdrijven of ongevallen worden onderzocht en dat passende stappen worden genomen om de integriteit van het proces te waarborgen.

De lijkschouw is een noodzakelijke procedure die een belangrijke rol speelt bij het regelen van een uitvaart, in het rouwproces en het waarborgen van gerechtigheid en transparantie bij overlijden in Nederland.