Veel mensen die ooit hebben geholpen bij het verplaatsen van een overledene – bijvoorbeeld zorgpersoneel, familieleden of uitvaartverzorgers – merken het meteen: het lichaam lijkt zwaarder dan tijdens leven. Een veelgestelde vraag is dan ook: Waarom voelt een overleden persoon zwaarder aan, terwijl het lichaamsgewicht niet daadwerkelijk is toegenomen?

Hoewel het klinkt als een mysterie, is de verklaring grotendeels biologisch en fysiek. In dit artikel leggen we uit waar dit ‘zwaardere gevoel’ vandaan komt, wat er precies verandert in het lichaam na overlijden, en hoe dit effect wordt ervaren in de praktijk.

1. De rol van spierspanning bij een levend lichaam

Tijdens het leven gebruikt het lichaam voortdurend spierkracht – zelfs zonder dat we het merken. Spieren zorgen voor houding, balans en ondersteuning van de ledematen en romp. Ook bij het tillen of ondersteunen van een levend persoon werkt het lichaam meestal mee – bewust of onbewust.

Wanneer iemand overlijdt, valt alle spierspanning weg. Het lichaam “werkt” niet meer mee bij het verplaatsen. De armen hangen slap, het lichaam is volledig ontspannen, en er is geen actieve houding meer die het gewicht verdeelt. Hierdoor voelt het lichaam zwaarder aan, omdat alle belasting bij de tiller(s) komt te liggen.

TIP: Klik hier om in contact te komen met de ondernemers in onze bedrijvengids waar wij mee samenwerken. Zij helpen je graag verder bij het regelen van een uitvaart en alles wat erbij komt kijken..

2. Gewicht zonder tegenwerking: een lichamelijk 'dode' last

Een levend lichaam beweegt mee: het houdt zichzelf deels in balans. Bij een overleden persoon is die tegenwerking volledig verdwenen. Dit noemen we ook wel een dode last. Het gewicht is fysiek hetzelfde, maar de belasting op degene die tilt, voelt groter.

Vergelijk het met het verschil tussen het tillen van een slap stuk beton of een persoon die zichzelf kan vasthouden aan je schouder. Het beton voelt zwaarder, puur omdat het niet actief met je meebeweegt.

3. Lichaamshouding na overlijden: slap en ongecontroleerd

Na overlijden verandert ook de houding van het lichaam. De ledematen kunnen in ongecontroleerde posities hangen, wat het verplaatsen lastiger maakt. Zeker als het lichaam bijvoorbeeld in een bed ligt en daarna opgetild moet worden, voelt het zwaar en log aan.

In sommige gevallen treedt binnen enkele uren lijkstijfheid (rigor mortis) op, wat het lichaam stijf maakt. Hoewel dit later in de tijd gebeurt, kan het het idee van zwaarte nog versterken, omdat het lichaam moeilijker te positioneren is.

4. Geen metabolisme meer = andere verdeling van lichaamsstoffen

Tijdens het leven worden vocht, bloed en andere stoffen actief rondgepompt. Na het overlijden stopt de circulatie en zakken lichaamsvloeistoffen langzaam naar de onderste delen van het lichaam (livor mortis). Dit kan zorgen voor een ongelijke gewichtsverdeling, waardoor het lichaam zwaarder lijkt aan te voelen in bepaalde gebieden (bijvoorbeeld benen of onderrug).

5. Psychologische perceptie van zwaarte

Ook emotie speelt een rol. Het tillen of aanraken van een overleden persoon is vaak een beladen moment. De schok, het verdriet of het respectvolle besef dat het lichaam 'levenloos' is, kan het gevoel van zwaarte versterken. Je ervaart het gewicht intenser dan in een neutrale situatie.

6. Wat betekent dit voor uitvaartverzorgers en familie?

Voor uitvaartverzorgers is dit verschijnsel bekend terrein. Ze weten dat het tillen van een overleden lichaam fysiek zwaarder is dan het lijkt, en nemen hier extra maatregelen voor:

• Gebruik van tilliften of hulpmiddelen

• Altijd met twee personen verplaatsen

• Zorgvuldig positioneren vóór transport

Voor familieleden die willen helpen bij de laatste zorg of het verplaatsen, is het belangrijk om hierop voorbereid te zijn. Een overledene voelt zwaarder, log en moeilijker te hanteren aan.

Wil je jouw onderneming meer bekendheid geven en zichtbaar worden voor al onze bezoekers van Uitvaart-Platform.nl, via onze bedrijvengids? Vul dan ons contactformulier in, en wij nemen snel contact met je op voor meer informatie.

Kort samengevat:

• Het gewicht verandert niet, maar de manier waarop het gedragen moet worden wél

• Er is geen actieve spierondersteuning meer

• De lichaamshouding verandert, en lijkstijfheid of vloeistofverschuivingen kunnen meespelen

• Emotionele lading versterkt het gevoel van zwaarte