Euthanasie is het opzettelijk beëindigen van iemands leven door een arts, op diens uitdrukkelijke verzoek. Dit gebeurt om ondraaglijk en uitzichtloos lijden te voorkomen. Euthanasie is in Nederland geregeld in de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (WTL).

Belangrijke begrippen:

• Hulp bij zelfdoding: De arts reikt medicatie aan waarmee de patiënt zelf een einde aan zijn of haar leven maakt.
• Euthanasie: De arts dient de medicatie toe om het leven van de patiënt te beëindigen.

1. Controleer de Wettelijke Voorwaarden voor euthanasie

Niet iedereen komt in aanmerking voor euthanasie. In Nederland zijn er strikte wettelijke eisen waaraan voldaan moet worden.

De zes zorgvuldigheidseisen volgens de wet:

1. Vrijwillig en weloverwogen verzoek: De patiënt moet zelf om euthanasie vragen, zonder druk van anderen, en dit verzoek moet goed overwogen zijn.
2. Ondraaglijk en uitzichtloos lijden: De patiënt moet lijden zonder uitzicht op verbetering. Dit lijden kan fysiek of psychisch zijn.
3. Informed consent: De patiënt moet volledig op de hoogte zijn van zijn medische situatie en alternatieven, zoals palliatieve zorg.
4. Geen redelijke andere oplossing: Er mag geen andere manier zijn om het lijden te verlichten.
5. Consultatie van een tweede arts: Een onafhankelijke arts moet het verzoek beoordelen en goedkeuren.
6. Medische uitvoering: Euthanasie moet worden uitgevoerd volgens medische standaarden.

2. Bespreek je verzoek met je huisarts

De eerste stap in het proces is om je wens tot euthanasie kenbaar te maken bij je huisarts. Dit kan een lastig gesprek zijn, maar het is essentieel om je situatie en wensen duidelijk te maken.

Wat gebeurt er tijdens dit gesprek?

• De huisarts luistert naar je verzoek en bespreekt je medische situatie.
• Er wordt besproken of je verzoek voldoet aan de wettelijke voorwaarden.
• De huisarts kan je informeren over andere mogelijkheden, zoals pijnbestrijding of palliatieve zorg.

Belangrijk: Niet alle huisartsen zijn bereid om euthanasie uit te voeren. Als je huisarts dit weigert, kan hij of zij je doorverwijzen naar een andere arts.

3. Leg je verzoek schriftelijk vast

Een mondeling verzoek is niet voldoende. Het is belangrijk om je euthanasiewens schriftelijk vast te leggen. Dit document wordt een euthanasieverzoek genoemd.

Wat moet er in het euthanasieverzoek staan?

• Je naam en geboortedatum.
• Een duidelijke verklaring dat je vrijwillig en weloverwogen om euthanasie vraagt.
• Een omschrijving van je lijden en waarom je euthanasie wilt.
• De datum van ondertekening en je handtekening.

Tip: Bespreek je euthanasieverzoek met je arts om ervoor te zorgen dat het juridisch en medisch correct is.

4. Beoordeling van je verzoek door een tweede arts

Om te voldoen aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen moet een tweede, onafhankelijke arts je verzoek beoordelen. Deze arts wordt ook wel een SCEN-arts (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) genoemd.

Wat doet de SCEN-arts?

• De SCEN-arts beoordeelt of je voldoet aan de zorgvuldigheidseisen.
• Hij of zij spreekt met jou en de behandelend arts.
• De SCEN-arts schrijft een rapport waarin staat of het verzoek wordt goedgekeurd.

Belangrijk: Zonder goedkeuring van de SCEN-arts kan euthanasie niet worden uitgevoerd.

5. Bespreek het uitvoeringsmoment

Als je verzoek is goedgekeurd, bespreek je samen met je arts het moment waarop de euthanasie wordt uitgevoerd. Hierbij worden praktische en emotionele aspecten besproken.

Wat wordt besproken?

• De exacte datum en tijd.
• De locatie: euthanasie kan thuis plaatsvinden, in een ziekenhuis of een hospice.
• De aanwezigheid van familie en vrienden.
• Het medicijnprotocol: hoe de euthanasie wordt uitgevoerd.

Tip: Neem de tijd om samen met je naasten dit moment voor te bereiden.

6. Euthanasie-uitvoering door de arts

Op het afgesproken moment dient de arts een middel toe dat eerst een diepe slaap veroorzaakt en vervolgens het hart stopt. Het proces is pijnloos en verloopt volgens strikte medische richtlijnen.

Hoe verloopt de procedure?

1. De arts dient een slaapmiddel toe waardoor je bewusteloos raakt.
2. Vervolgens wordt een spierverslappend middel toegediend, dat het ademhalingsproces stopt.
3. Het overlijden treedt meestal binnen enkele minuten in.

Belangrijk: De arts blijft aanwezig om ervoor te zorgen dat het proces zorgvuldig en volgens de regels verloopt.

7. Meldingsplicht en toetsing door de Toetsingscommissie

Na de uitvoering van euthanasie heeft de arts een meldingsplicht. De zaak wordt beoordeeld door de Regionale Toetsingscommissie Euthanasie (RTE) om te controleren of alle wettelijke eisen zijn nageleefd.

Wat beoordeelt de commissie?

• Of de zorgvuldigheidseisen zijn gevolgd.
• Of het proces correct is uitgevoerd.

Als de commissie akkoord is, wordt de zaak gesloten. Als er vragen of twijfels zijn, kan de zaak verder worden onderzocht.

Veelgestelde Vragen over Euthanasie in Nederland

Kan euthanasie worden aangevraagd bij psychisch lijden?

Ja, maar dit is een complex en langdurig proces. Psychisch lijden moet ondraaglijk en uitzichtloos zijn, en er gelden strenge eisen voor beoordeling.

Wat als een arts weigert?

Artsen zijn niet verplicht om euthanasie uit te voeren. Als je arts weigert, kun je vragen om een doorverwijzing naar een andere arts of contact opnemen met het Expertisecentrum Euthanasie.

Kun je euthanasie aanvragen zonder terminale ziekte?

Ja, euthanasie is niet alleen voor terminale patiënten. Ook chronisch of psychisch lijden kan een reden zijn, mits aan de zorgvuldigheidseisen wordt voldaan.

Kort samengevat

Het aanvragen van euthanasie in Nederland is een zorgvuldig proces dat emotionele en praktische stappen omvat. Het begint met een gesprek met je huisarts en eindigt bij de toetsing door een onafhankelijke commissie. Hoewel het proces intensief is, is het ontworpen om jouw keuze en waardigheid centraal te stellen.

Heb je vragen over euthanasie of twijfel je over jouw situatie? Aarzel niet om contact op te nemen met je huisarts of een specialistisch centrum zoals het Expertisecentrum Euthanasie.