Wat is schijndood eigenlijk precies? Hoe kan zoiets gebeuren? Wat zijn de mogelijke oorzaken en gevolgen? Veel vragen komen op bij dit onderwerp. Het is en blijft een mysterieus fenomeen waarvan nog niet alle feiten helemaal bekend zijn. Schijndood staat ook wel bekend als het Lazarus-syndroom. Het wordt door velen beschouwd als fascinerend en toch ook wel als angstaanjagend. Het komt niet heel vaak voor, maar er zijn historische verslagen waarin mensen doodverklaard waren en waarbij toch ineens de vitale functies weer terugkeerden en mensen ineens weer tot leven kwamen. En bijzonder fenomeen dus, en het bespreken waard! 

Wat is het?

Schijndood, ook wel bekend als "terminale ondervinding" of "apparent death" in het Engels, is een medische toestand waarbij de vitale functies van het lichaam, zoals hartslag, ademhaling en hersenactiviteit, zo zwak zijn dat ze niet waarneembaar zijn. Dit leidt gemakkelijk tot een verkeerde diagnose waarbij iemand wordt doodverklaard. Terminale ondervinding, zoals het ook genoemd wordt, is overigens wel anders dan in coma zijn. Bij een coma zijn de vitale functies  soms verzwakt, maar nog wel aanwezig.

Hoe vaak komt dit fenomeen voor?

Het is nogal zeldzaam, maar toch zijn er verschillende gevallen bekend waarbij mensen weer tot leven kwamen nadat men dacht dat ze dood waren. Een bekend voorbeeld is het verhaal van Lazarus, een bijbels figuur, die opstond uit de dood. Hierbij is de naam 'Lazarus-syndroom' ontstaan. Bij dit syndroom komt de circulatie spontaan op gang na een mislukte reanimatiepoging.

De precieze oorzaken van het syndroom zijn nog niet helemaal begrepen. Wel is er bekend dat er factoren zijn die kunnen bijdragen aan dit fenomeen. Het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals verdovende middelen of spierverslappers, kunnen de vitale functies zo verzwakken dat ze bijna niet meer waarneembaar zijn. Ook als mensen ernstig onderkoeld zijn of te maken hebben gehad met ernstige onderkoeling, verstikking, verdrinking of elektrische schokken kan het voorkomen dat men ten onrechte denkt dat ze gestorven zijn.

De gevolgen:

Als je doodverklaard wordt terwijl je dat niet bent, kan dat een beangstigende ervaring zijn. Niet alleen voor de persoon bij wie het gebeurt, maar ook bij de nabestaanden. Soms kan dit zelfs een traumatische ervaring zijn en mensen kunnen angst voor herhaling krijgen. Gelukkig zijn er vele vormen van traumatherapie, waarbij mensen goed met hun angsten leren omgaan. Maar ook voor medici kan het een intense ervaring zijn. Hierdoor wordt weer even goed duidelijk hoe belangrijk nauwkeurige diagnosemethoden zijn om dit te voorkomen.

Hoe ga je hiermee om?

Het is van het grootste belang om op een verantwoorde manier met schijndood om te gaan. Bij het vermoeden van terminale ondervinding moet er onmiddellijk medische hulp worden ingeschakeld. Reanimatiepogingen, waaronder hartmassage en kunstmatige beademing, zijn vaak de eerste stap bij het redden van een persoon die schijndood lijkt te zijn.  Het monitoren van vitale functies, zoals elektrocardiografie en bloeddrukmeting, is ook essentieel om te bepalen of de persoon echt overleden is.

We kunnen wel concluderen dat het syndroom van Lazarus, ofwel schijndood, een behoorlijk mysterieuze toestand is waar alle vragen nog niet over beantwoord zijn. Er zijn verslagen uit het verleden en ook gebeurtenissen in de huidige tijd die de medische wetenschap helpen bij hun onderzoek hiernaar. Toch blijkt maar weer hoe belangrijk goed onderzoek is op het moment dat men denkt dat iemand overleden is.

Ook het uitvoeren van autopsie of het onderzoeken van personen die hun lichaam aan de wetenschap hebben gedoneerd kunnen helpen bij het beter leren begrijpen van dit syndroom.

Klik hier om ons glossy uitvaartmagazine Uitvaart-Inside te bestellen voor meer inspiratie en informatie omtrent uitvaarten.