Kan een overleden lichaam nog bewegen? Er bestaan veel verhalen over dit verschijnsel, al dan niet gevoed door spannende films en verhalen van mensen met een rijke fantasie. Alle verschijnselen rondom de dood zijn regelmatig inspiratie voor spannende verhalen en films. Betekent dit dat het in het echt niet kan? Hoe dat zit, vertellen wij je in dit artikel.

De fysieke processen na de dood:

Als iemand overleden is, treden er verschillende fysieke processen op in het lichaam. Direct na het overlijden stopt de bloedcirculatie, waardoor er geen zuurstof meer naar de spieren wordt getransporteerd. Dit leidt tot het ontspannen en verstijven van de spieren. Dit wordt lijkstijfheid genoemd. In de uren en dagen daarna ontstaan er ontbindingsprocessen in het lichaam. Hierbij breken bacteriën en enzymen het weefsel af.

Feiten en fabels over bewegingen van een overledene:

In sommige verhalen en mythes lijkt het alsof een overleden lichaam, ook wel lijk genoemd, nog kan bewegen. Er zijn wetenschappelijke verklaringen voor de zeldzame gevallen waarin een lijk kan bewegen. Deze bewegingen zijn alleen geen teken van leven. Hier zijn wat voorbeelden van feiten en fabels: 

Spontane beweging:

 Na het overlijden kunnen samentrekkingen van de spieren optreden door chemische reacties in het lichaam. Deze bewegingen zijn ongecontroleerd en zijn dus geen bewuste actie van de overledene. Die is immers overleden.

Lijkreflexen:

Soms treden er reflexachtige bewegingen in een overleden lichaam door zenuwprikkels. Zo kan het bijvoorbeeld gebeuren dat je het opheffen van een arm ziet, maar dit kan alleen na stimulatie of prikkeling van een specifieke zenuw. Dit is een reflexreactie en gebeurt niet bewust.

 Gasophoping:

Het klinkt een beetje naar, maar tijdens het ontbindingsproces kan het lichaam last krijgen van gasophoping.  Dit kan leiden tot beweging van de armen of benen. Dit kan echter alleen gebeuren wanneer er veel druk op het lichaam wordt uitgeoefend, bijvoorbeeld tijdens autopsie of begraving.

Bevestiging van overlijden:

Om de dood van een persoon vast te stellen, moet men medische criteria en protocollen volgen. Artsen controleren onder andere de afwezigheid van ademhaling, hartslag en hersenactiviteit. Als deze vitale functies  ontbreken, is de persoon is overleden en is er geen bewustzijn of fysieke beweging meer mogelijk. 

Er worden dus heel af en toe bewegingen van een overledene gezien. Deze bewegingen betekenen niet dat iemand nog leeft. Wetenschappelijke verklaringen over spiercontracties, reflexen en gasophoping geven aan dat het kan lijken alsof de overledene zelf nog beweegt, maar dat zijn geen bewuste acties.  Het heeft dus vooral te maken met processen in het lichaam die na het overlijden optreden. Desalniettemin kunnen nabestaanden er heel erg van schrikken als dit gebeurt en kort de hoop hebben dat iemand niet overleden is. Helaas blijkt dat dan toch niet zo te zijn.

Klik hier om ons glossy uitvaartmagazine Uitvaart-Inside te bestellen voor meer inspiratie en informatie omtrent uitvaarten.