Steeds meer stellen kiezen voor een samenlevingscontract in plaats van een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Zo’n overeenkomst regelt praktische zaken, zoals wie welke kosten betaalt of wie eigenaar is van welke bezittingen. Maar wat veel mensen niet weten: een samenlevingscontract biedt geen automatische erfrechten. Wat betekent dat precies als één van de partners overlijdt? En hoe zit dat met kinderen, een huis of gezamenlijke bezittingen? In dit artikel leggen we het stap voor stap uit, met duidelijke voorbeelden.

Geen wettelijke erfenis bij alleen een samenlevingscontract

In Nederland bepaalt de wet wie erft wanneer iemand overlijdt zonder testament. De wettelijke erfgenamen zijn in deze volgorde: de echtgenoot of geregistreerde partner, de kinderen en vervolgens de ouders, broers en zussen. Wie alleen een samenlevingscontract heeft, valt buiten deze wettelijke volgorde. Dat betekent dat je als partner niets erft, tenzij dit apart is vastgelegd in een testament.

Een samenlevingscontract regelt wel praktische zaken, bijvoorbeeld gezamenlijke kosten, de verdeling van de inboedel of partnerpensioen, maar het heeft geen invloed op de verdeling van de nalatenschap.

TIP: Klik hier om in contact te komen met de ondernemers in onze bedrijvengids waar wij mee samenwerken. Zij helpen je graag verder bij het regelen van een uitvaart en alles wat erbij komt kijken.

Voorbeeld 1: Samenwonend zonder kinderen en zonder testament

Stel: Anna en Mark wonen al tien jaar samen en hebben een samenlevingscontract, maar geen testament. Anna overlijdt plotseling. Hoewel Mark haar partner is, erft hij volgens de wet niets. Anna’s ouders of, als die niet meer leven, haar broers en zussen zijn de wettelijke erfgenamen.

Zelfs als Mark en Anna samen een huis hebben, kan dat ingewikkeld zijn. Was het huis volledig op Anna’s naam, dan krijgt Mark geen eigendom. Alleen als hij financieel heeft bijgedragen of als dit is vastgelegd in het contract, kan hij soms aanspraak maken op een deel van de waarde.

Voorbeeld 2: Samenwonend mét kinderen, zonder testament

Stel: Lisa en Jeroen hebben samen twee kinderen, maar zijn niet getrouwd. Ze hebben wel een samenlevingscontract. Als Lisa overlijdt, erven alleen de kinderen haar bezit. Jeroen, de partner, erft niets.

In de praktijk kan dat grote gevolgen hebben. Als Lisa bijvoorbeeld een huis op haar naam had, wordt dat eigendom van de kinderen. Jeroen mag er dan misschien blijven wonen, afhankelijk van de afspraken in het contract, maar hij is niet automatisch eigenaar. Zonder testament kan dat leiden tot financiële en praktische problemen, zeker als de kinderen nog minderjarig zijn.

Voorbeeld 3: Samenlevingscontract én testament

Het goede nieuws is dat deze situatie eenvoudig te voorkomen is. Als partners naast hun samenlevingscontract een testament laten opstellen, kunnen zij elkaar als erfgenaam benoemen. In dat geval erft de langstlevende partner, net als bij gehuwden, de bezittingen van de ander. Een notaris kan helpen om vast te leggen wie erft bij overlijden, wat er gebeurt met het gezamenlijke huis, hoe de inboedel wordt verdeeld en hoe de partner wordt beschermd als er schulden of kinderen in het spel zijn.

Wat gebeurt er met het huis bij overlijden?

Een van de grootste zorgen bij samenwoners is wat er gebeurt met het huis. Dat hangt af van de eigendomsverhouding. Als het huis op één naam staat, erft de ander niets, tenzij dit in een testament staat. De erfgenamen, bijvoorbeeld ouders of kinderen, worden mede-eigenaar en kunnen besluiten het huis te verkopen.

Als het huis op beide namen staat, zijn beide partners voor de helft eigenaar. Als één overlijdt, blijft de ander eigenaar van zijn of haar helft, maar de andere helft gaat naar de erfgenamen van de overledene. Een testament met een langstlevende regeling voorkomt dat de partner plotseling moet verhuizen of het huis moet verkopen.

Samenlevingscontract versus huwelijk

Een huwelijk of geregistreerd partnerschap biedt meer bescherming dan een samenlevingscontract. Bij een huwelijk erft de partner automatisch en heeft hij of zij recht op partnerpensioen, fiscale voordelen en een wettelijke positie bij overlijden. Bij een samenlevingscontract moet alles afzonderlijk worden vastgelegd, zoals erfrecht en pensioenrechten. Een notarieel samenlevingscontract biedt meer zekerheid dan een zelfgemaakt document, maar blijft juridisch zwakker dan een huwelijk of geregistreerd partnerschap.

Wat kun je doen om elkaar goed te beschermen?

Wie zijn partner wil beschermen, kan een aantal stappen ondernemen. Het is belangrijk om een testament op te stellen, zodat de partner als erfgenaam wordt benoemd. Controleer het samenlevingscontract en zorg dat er duidelijke afspraken in staan over het huis, bezittingen en schulden. Regel daarnaast het partnerpensioen bij het pensioenfonds, want dat gaat niet automatisch bij samenwoners. Tot slot helpt het om open over deze onderwerpen te praten, zodat er later geen verrassingen ontstaan.

Kort samengevat

Wie alleen een samenlevingscontract heeft, erft wettelijk niets van zijn of haar partner. Dat geldt zowel met als zonder kinderen. Alleen met een testament kun je ervoor zorgen dat de langstlevende goed beschermd is. Een samenlevingscontract is dus een goede basis, maar geen vervanging voor een testament. Wie samenwoont en elkaar zekerheid wil bieden, doet er verstandig aan om samen met een notaris de zaken goed vast te leggen voordat het te laat is.

Tip: Noteer al jouw uitvaartwensen en administratieve zaken die afgerond moeten worden in The Perfect Goodbye. Zo gun je jouw nabestaanden rust in een emotionele periode.

Wil jij ook jouw onderneming laten groeien door maximale online zichtbaarheid? Sluit je vandaag nog aan bij Uitvaart-Platform.nl en ervaar het verschil. Klik hier om met ons in contact te komen.